Zgnilec złośliwy (zgnilec amerykański) |
Jest to bakteryjna choroba czerwiu wywoływana przez Paenibacillus larvae, która wytwarza przetrwalniki. Największe jej nasilenie przypada na drugą połowę lata. Głównym źródłem zakażenia są obumarłe larwy, miód, pyłek, mleczko pszczele zanieczyszczone endosporami oraz plastry. Rozprzestrzenianie choroby na inne rodziny w pasiece może odbywać się poprzez rabunki, przez szkodniki ulowe, przestawianie plastrów z rodzin chorych do zdrowych.
Podczas przeglądów należy zwracać uwagę na wygląd czerwiu (czerw niewygryziony, z ciemnymi plamkami, zapadnięty lub rozstrzelony może nasuwać podejrzenie zgnilca). Charakterystycznym objawem jest ciągliwość gnijącej masy czerwiu, która daje się wyciągać w cienkie nitki. Charakterystyczny jest również zapach przypominający woń kleju stolarskiego. Najważniejszą rolę w profilaktyce odgrywa ścisłe przestrzeganie higieny w pasiece.
Najbardziej radykalnym zabiegiem walki ze zgnilcem jest spalanie całych rodzin pszczelich, łącznie z plastrami i ulami. Jest to posunięcie drastyczne, ale w pasiece ekologicznej chyba najbardziej trafne, szczególnie wtedy, jeżeli ta choroba pszczół wystąpiła w pasiece po raz pierwszy. Jeżeli decydujemy się na ratowanie rodzin, najlepszym posunięciem jest zabieg podwójnego przesiedlania. Najpierw chorą rodzinę umieszcza się bez plastrów w transportówce na 24 godziny i poddaje głodówce, ma to na celu możliwość wypróżnienia się pszczół i wykiełkowania zarodników zgnilca. Następnie umieszcza się rodzinę w wydezynfekowanym ulu na węzę i podkarmia ciepłym syropem, z zachowaniem wszystkich warunków dla pasieki ekologicznej. Ważnym elementem zapobiegania wystąpienia zgnilca jest wymiana matek, ze szczególnym uwzględnieniem linii, z których pszczoły wykazują zwiększony instynkt czyszczenia gniazda.