Zalety wypasu zwierząt

      Korzyści z wypasu zwierząt są ewidentne. Można je ująć w następujące grupy: gospodarcze, jakościowe paszy, zoohigieniczne i środowiskowe. Z korzyści gospodarczych na pierwszy plan wysuwają się niskie koszty pozyskiwania zielonki pastwiskowej w stosunku do innych pasz. Jest to pasza najtańsza ze wszystkich pasz objętościowych soczystych. Potwierdzają to badania ekonomiczne, z których wynika, że koszty produkcji pasz w przeliczeniu na jednostkę owsianą (j.o) na gruntach ornych są około 2,5-krotnie większe niż na użytkach zielonych, a zwłaszcza na pastwiskach. Koszt produkcji 1 j. o. np. w kukurydzy (ziarno) oraz burakach półcukrowych był 3-krotnie większy niż w zielonce pastwiskowej, w zbożach 2-3-krotnie, w mieszance zbożowej, roślinach strączkowych i zielonce z kukurydzy 2,5-krotnie.

      Na korzyści jakościowe składa się wielogatunkowo.ć spasanej runi bezpośrednio przekładającej się na jej jakość i wartość paszową. Taka zielonka zawiera niezbędne dla zwierząt i w odpowiednich proporcjach składniki żywieniowe, a zwłaszcza makro i mikroelementy, białko (korzystny skład aminokwasowy), cukry, witaminy, związki hormonalne i inne określane mianem związków czynnych. Jej wartość żywieniowa oraz dzienne spożycie na pastwiskach ekologicznych może gwarantować wydajność zwierząt na poziomie nawet 15 litrów mleka od 1 krowy dziennie lub dobowe przyrosty masy ciała bydła opasowego i hodowlanego na poziomie 0,5-0,7 kg od jednej sztuki dziennie.

      Pastwisk

Wypas owiec

a mają ogromne znaczenie zoohigieniczne, ponieważ stwierdzono niezwykle korzystny wpływ ruchu, świeżego powietrza, czynników atmosferycznych i słońca na zdrowie, kondycję i odporność zwierząt na choroby. Sprzyjają temu również różne substancje dietetyczne i antyseptyczne znajdujące się w zjadanych żywych roślinach, a zwłaszcza ziołach, stanowiących znaczący komponent paszy pastwiskowej. Aby wychować zdrową i pięknie zbudowaną (o dobrym pokroju) krowę należy już od cielęcia utrzymywać ją na pastwisku, i to dobrym pastwisku. To się opłaci! Dość wspomnieć, że synteza witaminy D, tak ważnej i niezbędnej zwłaszcza dla młodego organizmu, odbywa się tylko w warunkach działania promieni słonecznych, a to zapewnia pastwisko a nie obora.

      Pastwiska nie stanowią zagrożenia dla otaczającego nas środowiska. Wprost przeciwnie, stwierdzono korzystny wpływ zwierząt na glebę i darń na skutek pozostawiania odchodów, udeptywanie, sprzyjanie bytowaniu dzikim zwierzętom zamieszkującym tereny spasane a omijające tereny koszone itp. Na pastwiskach zachodzą specyficzne relacje, ukształtowane przez tysiąclecia, między zwierzętami przeżuwającymi, a zbiorowiskami trawiasto-ziołowymi (runią pastwiskową) i odwrotnie.

      Wypas zwierząt, podobnie jak każda inna forma żywienia sprawia, że część paszy nie jest zjadana. Aby ograniczyć straty do minimum (nie więcej jak 20% plonu), na pastwiskach dla bydła i koni należy spasać ruń w momencie jej dojrzałości pastwiskowej tj. po uzyskaniu wysokości 15-18 cm, a dla owiec 10-12 cm Tak wyrośniętą ruń zwierzęta chętnie pobierają i w stosunkowo krótkim czasie są w stanie zaspokoić swoje potrzeby pokarmowe. W takiej runi zawartość składników pokarmowych jest optymalna, a wzajemne proporcje zawarto.ci białka do cukrów najbardziej korzystne. Spasanie runi niższej (odpowiednio 10-12 cm i 6-8 cm) zaleca się tylko w okresie wiosennym w momencie przejścia z żywienia zimowego na letnie zielonką.

grupy i rodzaje użytków zielonych wg typologicznego ich podziału

Grupy	Rodzaje (kierunek zwiększającego się uwilgotnienia =>
A. Uż. ziel. łęgowe	1. zgrądowiałe	2. wła.ciwe	3. rozlewiskowe	4. zastoiskowe
B. Uż. ziel. grądowe	1. zubożałe	2. wła.ciwe	3. popławne	4. podmokłe
C. Uż. ziel. bagienne	1. podtopione	2. wododziałowe	3. wła.ciwe	4. zalewne
D. Uż. ziel. pobagienne	1. grądowiejące	2. zdegradowane	3. wła.ciwe	4. łęgowiejące

      Nie wszystkie wykazane w tabeli 3 rodzaje użytków zielonych można spasać. Główną przeszkodą są warunki wilgotnościowe gleb, ich rodzaj oraz położenie użytku w topografii terenu. Dane zawarte w tabeli 4 wskazują, że poszczególne rodzaje użytków zielonych charakteryzują się różną przydatno.cią do wypasu. Przede wszystkim, do wypasu nie nadają się użytki zielone stale mokre (zwłaszcza bagna) na których wykształciły się nieprzydatne na paszę zbiorowiska roślinne z dominacją takich grup roślin jak turzyce, sity, skrzypy, pałki, tatarak pospolity, trzcina pospolita, itp. Podany we wspomnianej tabeli naturalny i możliwy do uzyskania, w warunkach ekologicznej produkcji, potencjał produkcyjny różnych rodzajów użytków zielonych pozwolił na wyliczenie dopuszczalnej obsady zwierząt czyli możliwości pokrycia potrzeb pokarmowych określonej liczby zwierząt na 1 ha przez cały sezon pastwiskowy. Wynika z niej, że dopuszczalna obsada obliczana na podstawie naturalnego potencjału produkcyjnego, w zasadzie nie przekracza 1 DJP i mieści się w ustawowo dopuszczalnej, a na podstawie możliwego do uzyskania w warunkach ekologicznej produkcji nawet 2 . 2,8 DJP i jest zdecydowanie większa. Wg ustawy ekologicznej dopuszczalna obsada zwierząt wynosi od 0,5 do 1,5 DJP na 1 ha. Uzyskanie tak wysokich plonów z pastwisk w warunkach ekologicznej produkcji wiąże się z dużą dbałością o pastwisko, a zwłaszcza o urządzenia melioracyjne, właściwe nawożenie i pielęgnowanie. Wiąże się to także z odpowiednim utrzymaniem ogrodzenia pastwiska.